معرفی فناوری‌های برتر تصفیه پساب‌های نفت و پتروشیمی

طبق گزارش‌های ارائه شده توسط مراکز رسمی همچون وزارت صنعت، معدن تجارت و نیز مرکز آمار ایران، تولید مواد و محصولات شیمیایی که در پالایشگاه‌ها و پتروشیمی‌ها انجام می شوند بیشترین آب مصرفی را در بین صنایع از آن خود کرده و به تبع آن بیشترین حجم پساب نیز در این صنایع تولید می شود.

از آنجا که میزان آلایندگی پساب تولیدی پالایشگاه‌ها بسته به نوع فعالیت و اینکه توسط چه دستگاه‌هایی تولید می شوند متفاوت است لذا سیستم‌های تصفیه پساب و فرایندهای قابل استفاده در این صنعت نیز بسیار پیچیده و متفاوت است.

از منابع تولید کننده پساب پالایشگاه‌ها می توان به برج‌های خنک کننده، تولید بخار و نیز واحد‌های فرایندی اشاره کرد که پساب‌های تولیدی آنها به دلیل دارا بودن هیدروکربن‌های نفتی و ترکیبات آروماتیک بسیار خطرناک بوده و مخرب‌های جدی محیط زیست بشمار می روند. بدلیل بزرگ و مهم بودن صنعت و حجم بالای پساب تولیدی آن، مکانیزم‌های متعددی بمنظور تصفیه پساب‌های تولیدی ایجاد و توسعه یافته اند که در ادامه این مقاله به توضیح مختصری در خصوص آنها خواهیم پرداخت.

فرایندهای تصفیه پساب صنعتی

تصفیه پساب‌ها در صنعت نفت، گاز و پتروشیمی طی ۴ مرحله‌ی ابتدایی، فیزیکو شیمایی (ثانویه)، فرایندهای زیستی و نهایی انجام می شوند. در مرحله‌ی اول که به عنوان مقدمه‌ای برای آسان سازی مراحل بعد می باشد، ذرات معلق، امولوسیون‌ها و هیدروکربن‌های آزاد به صورت مکانیکی از پساب حذف می شوند. در این مرحله مواد بزرگ جامد و یا شناور مانند نفت، گریس یا سایر ترکیبات از پساب حذف می شوند.

در مرحله دوم که تصفیه فیزیکو شیمیایی می باشد، ابتدا مواد شیمیایی که خاصیت لخته کنندگی دارند را به پساب اضافه می کنند و پس از بزرگ شدن ذرلت لخته و ته نشینی آنها، لخته‌ها و ذرات درشت از پساب جدا می شوند.

در سومین مرحله که که به آن تصفیه زیستی می گویند، با اضافه کردن ترکیبات اکسیژن دار، آروماتیکی، ترکیبات گوگرددار؛ ترکیبات زیستی از پساب حذف می شوند.

در مرحله آخر که با هدف رسیدن به استاندارد‌های محیط زیست جهت ورود پساب به طبیعت می باشد به حذف بیشتر ترکیبات فسفردار پرداخته می شود.

روش‌های تصفیه پساب در صنعت نفت

روش‌های متعددی بمنظور تصفیه پساب در صنعت نفت وجود دارد که می توان به روش‌های زیر اشاره کرد:

• جدا کننده API که اولین و مهمترین مرحله تصفیه بوده که به جمع آوری مواد جامد معلق در پساب می پردازد.
• فرایند DAF یا شناورسازی هوای محلول که بمنظور تصفیه امولوسیون نفت- آب مورد استفاده قرا می گیرد.
• فرایندهای انعقاد الکتریکی که با استفاده از جریان‌های الکتریکی به ناپایدار سازی ذرات معلق و لخته شدن آن‌ها می پردازد.
• روش‌های انعقاد شیمیایی که با اضافه کردن مواد شیمیایی موسوم به منعقد کننده‌ها به پساب و کاهش بار الکتریکی ذرات به ته نشینی آنها کمک می کند.
• روش‌های بیولوژکی با استفاده از متابولیسم‌های میکروبی، میکروارگانیزمهای هوازی و بی هوازی به ته نشینی و جداسازی ذرات جامد و لجن فعال می پردازد.
• روش‌های جداسازی غشایی که در آن غشاء به عنوان یک فیلتر بین دو فاز عمل کرده، آب از طریق غشاء عبور می کند و مواد جامد و معلق و سایر مواد در طرف دیگر غشا محبوس می شوند.
• تصفیه پساب با استفاده از فناوری‌های نانو که در این روش نانو موادی مانند ذرات اکسید آهن به آسانی با آلاینده‌ها پیوند برقرار کرده و دوباره بوسیله پمپ های مغناطیسی بازیافت شوند. به خاطر اندازه بسیار کوچک نانو ذرات و نزدیکی بالای آنها به عوامل آلاینده، تقریبا ۱۰۰ درصد آلاینده‌ها حذف خواهند شد.

در ادامه به ارائه لیستی از مهمترین تکنولوژی‌های مورد استفاده در تصفیه پساب‌های صنعت نفت و پتروشیمی که توسط محققان این حوزه ارائه شده است می پردازیم.

منبع اصلی مقاله